5) Տրված է երկու կոտորակ։ Առաջին կոտորակի համարիչը 6 անգամ մեծ է երկրորդ կոտորակի համարիչից, իսկ հայտարարը 5 անգամ փոքր է երկրորդ կոտորակի հայտարարից։ Ինչի՞ է հավասար առաջին և երկրորդ կոտորակների հարաբերությունը։
Լուծում
II կոտորակ-x/y
I կոտորակ-6 x : y/5=30 x/y
Պատ՝. 30
6) Թվի կեսի կեսը հավասար է 12-ի։ Գտե՛ք այդ թիվը։
Պատ՝. 12+12=24 24+24=48
7) Առաջին փականագործին 120 մանրակ պատրաստելու համար պետք է 3 ժամ, իսկ երկրորդին՝ երկու անգամ ավելի։ Ինչքա՞ն ժամանակում փականագործները, աշխատելով միասին, կպատրաստեն 600 մանրակ։
Նավասարդ — Հին հայերը նոր տարին կոչում էին նավասարդ և դիմավորում էին օգոստոսին: Ըստ ժողովրդական հին ասացվածքի՝ նոր տարին ինչպես դիմավորես, այնպես էլ կանցկացնես ողջ տարին։
Հին հայերը Նավասարդին հավաքվել են Բագրևանդ գավառի Բագավանում (դիցավան). համաժողովրդական խրախճանքին մասնակցել է շուրջ 120 հզ. մարդ, նաև թագավորը: Այդ օրերին զանազան
զոհաբերություններ են արել, կազմակերպել տոնախմբություններ ու ձիարշավներ, աղավնի են թռցրել և այլն: Ապաստան են տվել ու կերակրել նաև օտարական անցորդներին:
Ամանորի տոնական սեղանին դրել են նաև ծիսական հաց, որը կոչվել է տարի-հաց, կրկենի, կլոճ և այլն, որևէ նշանով (օրինակ` մետաղադրամ), և բաժանել ընտանիքի անդամներին. ում բաժին է ընկել նշանով հացի կտորը, նրա համար ակնկալվել է բարեհաջող տարի:
Ամանորին նաև տոպրակ են կախել երդիկներից՝ նվեր կամ որևէ քաղցրավենիք ստանալու համար:
Ասում են նաև, որ Նոր տարվա գիշերը պետք է դիմավորես տանը, ընտանիքի հետ՝ լի ու առատ սեղանի շուրջ: Այդ դեպքում ողջ տարին առատ կլինի:
Նովռուզ
Մարտի 21֊ին իրանալեզու և թյուքալեզու ժողովուրդները տոնում են Նովրուզը, որը եվրասիական մի շարք ժողովուրդների մոտ համարվում է Նոր տարվա տոն: Այն նաև խորհրդանշում է գարնան առաջին օրն ու բնության զարթոնքը:
Նովրուզը (պարսկերենից թարգմանաբար նշանակում է նոր օր) համարվում է աշխարհի ամենահին տոներից մեկը: Այն նշում էին դեռ մ.թ.ա. 7-րդ դարում: Համարվում է, որ տոնն ունի հին իրանական ծագում՝ կապված Արևի պաշտանմունքի և Զարատուշտրա մարգարեի անվան հետ: Ամենահին աղբյուրը, որտեղ հիշատակվում է Նովրուզի տոնակատարության մասինն զրադաշտականության սուրբ գիրքն է՝ Ավեստան:
Պարսկաստանում Աքեմենյանների և Սասանյանների դինաստիանների կառավարման ժամանակ Նովրուզը համարվել է գլխավոր տոնը: Անտիկ պատմաբան Ստրաբոնն այս կապակցությամբ գրում է, որ Նովրուզն ամենաընդունված և հարկի տոնն է համարվել. «Հնագույն ժամանակներից մինչ օրս այդ օրը Սիրդարիայի և Ամուդարիայի բնակչությունը հավաքվում է Կրակի տաճարում և միմյանց հյուրասիրում այն խմիչքներով և ուտելիքներով, որոնք դիպել են կրակին»:
Նովրուզի տոնակատարությունը գարնանային գիշերահավասարին սկսել են նշել կապված արևային օրացույցի ի հայտ գալու հետ: Այդ օրացույցի համաձայն՝ տարին սկսել է կամ մարտի 20-ին, կամ 21-ին, երբ սկսում է հողագործության նոր շրջանը:
4) Հետևյալ աղյուսակում ներկայացված են օրվա ընթացքում օդի ջերմաստիճանի փոփոխության տվյալները:Կառուցե՛ք համապատասխան գրաֆիկը.
5) Նկարում տրված են մեքենայի և ավտոբուսի շարժման գրաֆիկները.
ա) Ժամը քանիսի՞ն է մեքենան մեկնել քաղաքից։
Պատ՝. 1-ին
բ) Ինչի՞ է հավասար մեքենայի անցած ճանապարհի երկարությունը։
Պատ՝.270կմ
գ) Քաղաքից ի՞նչ հեռավորության վրա էր մեքենան մեկնումից 2,3, 6 ժամ անց։
6 ժամ անց պատ՝.260կմ
3 ժամ անց պատ՝. 100կմ
2 ժամ անց պատ՝. 50կմ
դ) Ժամը քանիսի՞ն էր ավտոմեքենան գտնվում քաղաքից 210 կմհեռավորության վրա։
Պատ՝. 5-ին
ե) Ինչի՞ է հավասար ավտոմեքենայի արագությունը։
Պատ՝. 20 կմ/ժ
զ) Ինչքա՞ն ճանապարհ է անցել ավտոմեքենան ընթացքի երրորդ ժամից սկսած մինչև ընթացքիավարտը։
Պատ՝. 170 կմ
6) Քաղաքից միաժամանակ միևնույն ուղղությամբ մեկնեցին երկու մեքենաներ։ Առաջինի արագությունը 60 կմ/ժ է, երկրորդինը՝ 75 կմ/ժ։ Քանի՞ ժամ անց նրանց հեռավորությունը կգերազանցի 90 կմ-ը։
Պատրաստում ենք Բարդ Բիդլի հեքիաթների աուդիոգրքային տարբերակը: Ընտրիր հեքիաթներից մեկն ու ընթերցիր պատկերազարդ տեսանյութով (եթե կան նախորդ տարվա ընթացքում արված նման աշխատանքներ, կուղարկեք հղումները):
English in Mind, page 40, read the text about Cambridge, do the exercise a. Write a short text about your town.
Yеrevan
I am from Yerevan. Yerevan is the capital of Armenia. There are many interesting places here. Yerevan is 2804 / two thousand eight hundred four / years old. There are many old buildings in Yerevan. Yerevan has many museums, beautiful parks, countless shopping and entertainment centers. Tourists also like Yerevan very much. I want to live in Yerevan forever.
Do the exercises on page 41 to check your progress.
Один раз в сто лет самый добрый из всех стариков, Дед Мороз, в ночь под Новый год приносит семь волшебных красок и дарит их мальчику или девочке. Этими красками можно нарисовать все что захочешь, и нарисованное оживет. Нарисуй корабль и плыви на нем. Можно нарисовать ракету и лететь на ней к звездам. Можно нарисовать стул и сесть на него. Волшебными красками можно нарисовать даже мыло и потом мыться им. Поэтому Дед Мороз приносит волшебные краски самому доброму из всех детей. И это понятно. Если такие краски попадут к злому человеку, он может сделать много плохого. Он может, например, нарисовать человеку второй нос, и у человека будет два носа. Поэтому Дед Мороз очень долго проверяет сердца детей, а потом выбирает, кому из них подарить волшебные краски. Один раз Дед Мороз подарил волшебные краски самому доброму из всех добрых мальчиков. Мальчик очень обрадовался краскам и сразу начал рисовать для других. Он начал рисовать для других, потому что был очень добрым. Он нарисовал бабушке теплый платок, маме –красивое платье. Отцу он нарисовал охотничье ружье, слепому мальчику нарисовал глаза, а своим товарищам – новую школу. Но никто не мог использовать то, что он нарисовал. Платок для бабушки был похож на тряпку для мытья пола, а платье, нарисованное для мамы, было такое, что она не захотела даже его примерить. Глаза для слепого были похожи на две голубые кляксы. А школа была такая, что к ней боялись подойти близко. И мальчик заплакал. Ему так хотелось сделать людей счастливыми!… Но он не умел рисовать и только истратил краски зря. Он плакал так громко, что его услышал Дед Мороз. Он услышал мальчика и вернулся к нему. Дед Мороз положил перед мальчиком новую коробку с красками.
– Только это, мой друг, простые краски, – сказал Дед Мороз. –Но они могут стать волшебными, если ты этого захочешь.
Так сказал Дед Мороз и ушел. А мальчик задумался. Как же сделать, чтобы краски стали волшебными и радовали людей? И мальчик начал рисовать. Он рисовал весь день и весь вечер. Он рисовал и на другой, и на третий день, и на четвертый. Прошел год. Прошло два года. Прошло много-много лет. Мальчик стал настоящим художником. Люди с удивлением и восхищением смотрели на его рисунки. Они радовались им и любовались – Какие чудесные картины! Какие волшебные краски! –говорили они, хотя краски были самыми обыкновенными.
Задание 2 Составьте предложения из следующих словосочетаний:
волшебные краски-У меня eсть волшебные краски.
настоящий художник-Мой друг настоящий художник.
истратить зря- Она истратила зря все сбережения.
чудесные картины-В национальной галереи Армении есть чудесные картины.
Задание 3 Образуйте форму повелительного наклонения от следующих глаголов:
Нарисовать — нарисуй
Плыть – плыви
Смотреть – смотри
Слушать – слушай
Говорить – говори
Задание 4 Образуйте сравнительную и превосходную степени сравнения от следующих прилагательных:
ա) | – 4 –*|, եթե աստղանիշի փոխարեն գրված լինի –3 թիվը,
| – 4 –(-3)|=1
բ) |5 – * – 8|, եթե աստղանիշի փոխարեն գրվի –9 թիվը
|5 – (-9) – 8|=6
գ) |*– 2| + |* – (–1)|, եթե աստղանիշի փոխարեն գրվի 6 թիվը։
|6 – 2| + |6 – (–1)|=11
7) Քաղաքից դուրս եկավ մի մեքենա, որի արագությունը 80 կմ/ժ էր։ Հետո նրա հետևից շարժվեց մեկ ուրիշ մեքենա, որի արագությունը 90 կմ/ժ էր։ Քաղաքից դուրս գալուց ինչքա՞ն ժամանակ անց երկրորդ մեքենան առաջինից 20 կմ առաջ անցած կլինի։
Հագուստը և կոշիկները մարդու կյանքի անբաժանելի մասն են:
Նրանք ունեն ոչ միայն էսթետիկ այլև պաշտպանիչ նշանակություն:Պաշտպանում են շոգից,ցրտից,փոշուց,խոնավությունից,քամուց,արևից,կեղտից և այլն:Հագուստի որակը կախված է այն գործվացքից որից կարված է:Գործվածքները լինում են արհեստական և բնական(բամբակ,բուրդ):
Արհեստական գործվածքները կարող են առաջացնել մաշկի քոր,ալեռգիա,մաշկի գրգռվածություն և այլն:Արհեստական
Հագուստը և կոշիկները մարդու կյանքի անբաժանելի մասն են:Նրանք ունեն ոչ միայն էսթետիկ այլև պաշտպանիչ նշանակություն:Պաշտպանում են շոգից,ցրտից,փոշուց,խոնավությունից,քամուց,արևից,կեղտից և այլն:Հագուստի որակը կախված է այն գործվացքից որից կարված է:Գործվածքները լինում են արհեստական և բնական(բամբակ,բուրդ):
Արհեստական գործվածքները կարող են առաջացնել մաշկի քոր,ալերգիա,մաշկի գրգռվածություն և այլն: Արհեստական գործվածքները ,,չեն շնչում,,:Հատկապես ներքնազգեստը պետք է լինի բամբակից:Հագուստը և կոշիկները անձնական իրեր են ցանկալի չէ ուրիշի շոր ու կոշիկ հագնելը, քանի որ այդպես կարող են փոխանցվել տարբեր մաշկային,սնկային հիվանդությունն Հագուստի խնամքը կարևոր է առողջության համար:Հագուստը լվանալու,չորացնելու,արդուկելու պահելու պայմանները պայմանական նշանների օգնությամբ գրված են լինում հագուստի պիտակների վրա:
Պեդիկուլյոզը վերահսկելու հեշտ քայլեր Ի՞նչ է պեդիկուլյոզը (գլխի ոջիլը): Գլխի ոջիլները փոքր միջատներ են, որոնք ապրում են մարդկանց մազերի մեջ և սնվում են նրանց արյամբ: Ոջիլները սոսնձում են իրենց ձվերը մազերին, որոնք նաև կոչվում են անիծներ: Գլխի ոջիլներն առանց սնվելու արագ մահանում են (երկու օրվա ընթացքում), այնպես որ նրանք Ձեր երեխայի գլխից հեռու լինելով երկար չեն կարող ապրել: Անիծներից վեցից ինը օր է պահանջվում ձվադրման համար, իսկ ոջիլներից՝ յոթ և ավելի օր ձվից ծնվող հասուն միջատ դառնալու համար: Պեդիկուլյոզի զարգացումը Ինչպե՞ս են մարդիկ պեդիկուլյոզ ձեռք բերում: Երեխաները կարող են գլխի ոջիլը այլ երեխաներին փոխանցել գլխից գլուխ շփումից և երբեմն այն ժամանակ, երբ նրանք միասին օգտագործում են միևնույն սանրը, գլխարկը, հագուստը, հերակալը, սաղավարտը, շարֆը, ականջակալները կամ այլ անձնական իրեր:
Գլխի ոջիլը խնդիր է տներում, ցերեկային խնամքի կենտրոններում, տարրական և նախադպրոցական հաստատություններում: Առավել հավանական է, որ երեխաները ոջիլ ձեռք բերեն ընտանիքի անդամներից և խաղընկերներից, քան դպրոցում՝ դասընկերներից: Ինչպե՞ս պետք է իմանամ, արդյոք իմ երեխան ոջիլ ունի: Միակ միջոցը, որպեսզի իմանաք, թե արդյոք Ձեր երեխան ոջիլ ունի՝ նրա գլուխը զննելն է: Հասուն միջատները և հարսնյակները առավել դժվար է տեսնել, քան անիծները, որոնք սովորաբար գլխամաշկից ¼ մատնաչափ հեռավորության վրա են գտնվում: Ինչպե՞ս կարող եմ ձերբազատվել իմ երեխայի ոջիլներից: Սանրելով մաքրել և հեռացնել Եթե Ձեր երեխան գլխի ոջիլ ունի, ոջիլից ձերբազատվելու լավագույն միջոցը նրա գլուխը երկու շաբաթ, ամեն օր անիծները մաքրելու սանրով սանրելն է: Անիծները մաքրելու սանրը պետք է մետաղյա լինի (ոչ պլաստմասե) և պետք է երկար ատամներ ունենա: Անիծները մաքրելու սանրերի մի շարք ապրանքանիշեր առկա են դեղատներում:
Անիծները մաքրելու լավագույն միջոցը՝ մազերը փոքր հատվածների բաժանելն է: Սանրեք արմատներից մինչև մազերի ծայրը: Յուրաքանչյուր հատված սանրելուց հետո ամրացրեք մազերը գլխամաշկին, որպեսզի չկորցնեք սանրված հատվածը: Եթե ոջիլ եք գտնում, մաքրեք կամ լվացեք սանրը՝ նախքան կրկին օգտագործելը: Առավել հեշտ է խոնավ մազերը սանրելը: Անիծները, որոնք հնարավոր չէ սանրելով մաքրել, պետք է հեռացվեն: Դուք դա կարող եք անել մատների եղունգներով նրանց բռնելով կամ կտրելով առանձին մազը գլխամաշկի և այն հատվածի միջև, որտեղ անիծները կպած են: Ընտանիքի բոլոր անդամների մազերն ամբողջությամբ ստուգեք: Ընդհանուր հատվածները, որտեղ կարող եք ոջիլ գտնել մոտ են գլխամաշկին, պարանոցի հատվածին, և ականջների ետևի հատվածին:
Բուժման տարբերակներ Permethrin (Nix®*)-ը կամ pyrethrin-ը ակտիվ բաղադրիչներն են գլխի ոջիլի՝ առանց դեղատոմսի բուժման շատ դեպքերում: Բենզիլ սպիրտի լոսյոնը (5%), ինչպես օրինակ՝ Ulesfia®* -ը կարող է նշանակվել 6 ամսական և ավելի մեծ երեխաների ոջիլները սպանելու համար: Ivermectin (0.5%)-ով բուժումը, ինչպես օրինակ՝ Sklice®-ը, կարող է նշանակվել 6 ամսական և ավելի մեծ երեխաների ոջիլները սպանելու համար: Spinosad (0.9%)-ով բուժումը, ինչպես օրինակ՝ Natroba®*-ը, կարող է նշանակվել 4 տարեկանից բարձր երեխաների ոջիլները սպանելու համար: AirAllé®*-ն մի սարք է, որն ինտենսիվ հոսքով տաք օդ մղելով դեպի գլխամաշկ, սպանում է ոջիլներին և անիծներին: ՇԱՏ ԿԱՐԵՎՈՐ ՏԵՂԵԿԱՏՎՈՒԹՅՈՒՆ ԲՈՒԺՄԱՆ ՎԵՐԱԲԵՐՅԱԼ • Ուշադիր հետևեք պիտակի վրայի ցուցումներին: • Բուժեք միայն այն մարդկանց, ովքեր պեդիկուլյոզ ունեն: • Արտադրանքը մի թողեք նույն տեղում ավելի երկար ժամանակ, քան խորհուրդ է տրվում, այն ոջիլին ավելի արագ չի սպանի: • Պեդիկուլյոզ ունեցող յուրաքանչյուր մարդ կարիք ունի ամբողջական բուժման: • Մի կիսեք մեկ տուփ շամպունը կամ մազերի քսուքը մարդկանց միջև: • Նույնիսկ բուժումից հետո, Դուք պետք է ամեն օր հեռացնեք անիծները անիծի կամ լուի մետաղյա սանրով, մինչև որ բոլոր անիծներն ամբողջովին հեռացվեն: • Սպասեք առնվազն յոթից տասը օր՝ նախքան ինչ-որ մեկին երկրորդ անգամ բուժելը, եթե նա դեռևս ոջիլ ունի: Այս յոթից տասը օրվա ժամկետում շարունակեք հեռացնել հայտնաբերված ցանկացած անիծ և ոջիլ: Ի՞նչ անել, եթե բուժումն արդյունք չտա: Ահա մի քանի պատճառներ, որոնց դեպքում բուժումը կարող է արդյունք չտալ: • Բուժական միջոցի վրա առկա ցուցումներին լրջորեն չեն հետևել: • Անիծները լիովին չեն հեռացվել: • Երեխան կրկին պեդիկուլյոզ է ձեռք բերել խաղընկերոջից: • Ոջիլը չի կարող անմիջապես սատկել: • Խնդիրը ոջիլը չի եղել:
Ոչ մի հիմնավորում չկա, որ հետևյալ արտադրանքները արդյունք են տալիս՝ • Քացախ • Բաղադրիչները, որոնք ասում են, որ քայքայում են անիծների կպչունությունը, որպեսզի «հեշտացնեն դրանց հեռացումը»: • Մայոնեզը • Ձիթապտղի յուղը • Թեյի ծառի յուղը Ահա մի քանի այլ միջոցներ, որոնցով Դուք կարող եք տան պայմաններում ձերբազատվել ոջիլից կամ անիծից: • Լվացեք հագուստը և անկողնային պարագաները տաք ջրով , այնուհետև չորացրեք տաք շրջապտույտով՝ առնվազն 20 րոպե: • Իրերը մեկուսացրեք պոլիէթիլենային տոպրակներում երկու շաբաթ, որպեսզի սպանեք ոջիլներին՝ կանխելով նրանց արյան պաշար գտնելը: • Հինգ րոպե ջրում եռացրեք սանրերը, խոզանակները, մազակալները և հերակալները, կամ դրանք մեկ ժամ պահեք բժշկական սպիրտի մեջ; Փոշեկուլով մաքրեք գորգերը և կահույքը:
Հին Հունաստանում նկատել էին, որ սաթե առարկաները բրդով շփելիս ձեռք են բերում թեթև մարմիններ ձգելու հատկություն: Այդպիսի հատկությամբ օժտված է ոչ միայն սաթը, այլև շատ այլ մարմիններ: Դրանում համոզվելու համար կարող եք պլաստմասե գրիչը շփել շորով և մոտեցնել թղթի կտորներին: Կտեսնեք, որ թղթի կտորները կթռչեն դեպի գրիչը:
Այն մարմինը, որը շփելուց հետո ձգում է այլ մարմիններ, էլեկտրականացած է, այսինքն՝ նրան հաղորդված է էլեկտրական լիցք: Էլեկտրականացած մարմիններն իրար կա՛մ ձգում են, կա՛մ վանում: Դրանում համոզվելու համար կատարե՛ք հետևյալ փորձերը: Ճկազանգվածե քանոնը մեջտեղից կախե՛ք թելով և լավ շփե՛ք մորթու կամ շորի կտորով: Եթե նրան մոտեցնեք նույն ձևով լիցքավորված մեկ այլ քանոն, կտեսնեք, որ քանոնները վանում են միմյանց: Նույնը փորձը կատարե՛ք ապակե ձողերով, որոնք էլեկտրականացրել եք թղթով կամ մետաքսով շփելու միջոցով: Կտեսնեք, որ լիցքավորված ապակե ձողերը ևս վանվում են միմյանցից: Միևնույն նշանի էլեկտրական լիցքեր ունեցող մարմինները միմյանց վանում են, իսկ տարբեր նշանի լիցքեր ունեցողները՝ ձգում: Երբ երկու միմյանց հետ հպվող կամ շփվող մարմիններ էլեկտրականանում են, նրանք ձեռք են բերում տարբեր նշանի լիցքեր: Մարմինների էլեկտրականացված լինելը պարզում են էլեկտրացույցի միջոցով: Պարզ կառուցվածք ունեցող էլեկտրացույցը կազմված է ձողից և դրան փակցված թերթիկներից: Երբ էլեկտրականացած մարմինը հպում են ձողին, դրանից լիցքերը ձողով հաղորդվում են թերթիկներին, որոնք, նույնը լիցքերով լիցքավորվելով, վանվում և հեռանում են միմյանցից: Գրականության հղումը էջ 62, 63
Հարցեր՝
1. Ինչպե՞ս են պարզում մարմինների էլէկտրականացված լինելը:
Մարմինների էլեկտրականացված լինելը պարզում են էլեկտրացույցի միջոցով:
2. Ե՞րբ է մարմինը համարվում էլեկտրականացված:
Այն մարմինը, որը շփելուց հետո ձգում է այլ մարմիններ, էլեկտրականացած է, այսինքն՝ նրան հաղորդված է էլեկտրական լիցք:
3. Ո՞ր էլեկտրական լիցքերն են անվանում դրական, և որո՞նք՝ բացասական:
Ընդունված է մետաքսով շփելիս ապակու վրա առաջացած լիցքն անվանել դրական (+), բրդով շփելիս էբոնիտի վրա առաջացած լիցքը` բացասական (–):
4. Տեսանյութ պատրաստիր և կատարիր փորձ մարմինների էլեկտրականացման մասին:
Հարությունյան Գայանե 